Bạn đã bao giờ thắc mắc máy phát điện ô tô 12V là gì, nguyên lý hoạt động của nó ra sao? Trong bài viết hôm nay, chúng tôi sẽ giải đáp cho bạn toàn bộ những câu hỏi trên, giúp bạn có cái nhìn toàn diện hơn về loại thiết bị này nhé!
Nội Dung
Máy phát điện ô tô 12V là gì?
Khái niệm
Máy phát điện ô tô 12V là phụ tùng nằm trong khoang máy động cơ, đảm nhận nhiệm vụ cung cấp điện năng phục vụ các hoạt động của xe như hệ thống còi xe, đèn xe, điều hòa,… Đây là một bộ phận quan trọng, mang đến sự tiện nghi trong quá trình sử dụng cũng như đảm bảo an toàn cho người vận hành.
Chức năng
Chức năng đầu tiên của thiết bị chính là phát điện. Dựa trên nguyên lý cảm ứng điện từ của cuộn dây và nam châm, máy phát điện sẽ tạo ra dòng điện với điện áp 12V để duy trì các hoạt động của xe.
Các thiết bị điện trên xe sử dụng dòng điện một chiều, nên máy phát sẽ đảm nhận nhiệm vụ chỉnh lưu dòng điện để tương thích với các thiết bị điện.
Dòng điện được tạo ra dựa trên nguyên lý quay nam châm trong cuộn dây, tạo ra dòng điện nhờ sự biến thiên vị trí của hai bộ phận. Do đó, dòng điện tạo ra sẽ phụ thuộc vào tốc độ quay của nam châm, hay nói cách khác là tốc độ quay của động cơ. Vì vậy điều chỉnh tốc độ quay của động cơ sẽ giúp điều chỉnh điện áp dòng điện ra sao cho ổn định và phù hợp với các thiết bị điện.
Cấu tạo máy phát điện ô tô 12V
Máy phát điện ô tô cũng sẽ có cấu tạo tương tự như những máy phát điện thông thường. Các bộ phận chính sẽ bao gồm:
- Roto
Roto là phần nam châm bên trong động cơ. Khi động cơ máy phát điện hoạt động sẽ sinh ra từ trường biến thiên, tạo ra lực điện trường. Cuộn dây sẽ được quấn xung quanh 6 cặp lõi cực. Vì cường độ điện chạy vào roto tăng dần nên sẽ sinh ra nhiệt lượng. Do đó tùy theo mỗi loại máy mà chúng ta trang bị thêm quạt gió đồng trục hoặc vỏ tản nhiệt bên ngoài nếu cần thiết.
- Stato
Stato là bộ phận tạo ra dòng điện xoay chiều 3 pha, được cấu tạo từ lõi và cuộn dây. Stato là bộ phận sinh ra nhiệt năng lớn hơn bất kỳ bộ phận nào của máy phát điện ô tô nên thường có vỏ cách nhiệt để bảo vệ cuộn dây.
- Chổi than và cổ góp
Chổi than cấu tạo từ graphit kim loại, có tác dụng giảm điện trở và điện trở tiếp xúc, đồng thời ngăn cản sự ăn mòn.
- Bộ chỉnh lưu
Bộ chỉnh lưu có chức năng chuyển toàn bộ dòng điện 3 pha được tạo ra thành dòng 1 chiều nhờ 6 diot (hoặc 8 diot) ở các điểm trung tính.
- Bộ điều áp (tiết chế)
Điều chỉnh độ ổn định của điện áp đầu ra.
Nguyên lý hoạt động của máy
Máy phát điện ô tô sử dụng cuộn dây và nam châm để sản sinh ra dòng điện. Sức điện động sinh ra càng lớn khi:
- Số vòng dây quấn càng nhiều.
- Nam châm càng mạnh.
- Tốc độ quay của động cơ càng nhanh.
- Khi nam châm tiến lại gần cuộn dây, từ thông trong động cơ tăng lên và ngược lại, từ thông giảm khi đi đưa cuộn dây ra xa.
Trên thực tế, nam châm vĩnh cửu trong máy phát điện ô tô sẽ được thay thế bằng nam châm điện, lấy điện từ bình ắc quy. Lõi thép được thiết kế thêm để tăng từ thông chạy qua cuộn dây. Đồng thời có thêm móc vòng khiến cho từ thông thay đổi liên tục.
Một số trường hợp máy phát điện ô tô bị hỏng
Khi máy phát điện trên xe ô tô có dấu hiệu bị hỏng, sẽ xuất hiện những trường hợp sau:
Xe khó nổ máy
Nếu bạn thấy xe ô tô khó nổ, khả năng cao bình ắc quy trên ô tô yếu hoặc hết bình. Tình trạng này có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân, nhưng chủ yếu là do máy phát điện bị trục trặc, bởi nếu phát phát điện có vấn đề sẽ không thể nạp điện cho bình ắc quy.
Trong trường hợp này, bạn nên tắt toàn bộ những thiết bị không cần thiết như loa, màn hình giải trí hay điều hòa,.. sau đó nhanh chóng đưa xe đến gara để kiểm tra, tránh tình trạng xe chết máy giữa đường không đề được.
Đèn xe yếu
Khi ắc quy không nạp đủ điện, các thiết bị trên xe sẽ bị ảnh hưởng. Dễ thấy nhất chính là đèn pha xe bị yếu, mờ hoặc có hiện tượng chập chờn.
Đèn báo ắc quy sáng
Theo nguyên tắc vận hành ô tô, sau khi nổ máy, toàn bộ đèn báo trên bảng điều khiển sẽ tắt, chứng tỏ hệ thống đang hoạt động bình thường. Trường hợp xe đã di chuyển nhưng đèn báo vẫn sáng là dấu hiệu cho thấy hệ thống đang có vấn đề. Bình ắc quy yếu, hỏng, đèn báo ắc quy sẽ sáng liên tục để thông báo.
Xe xuất hiện tiếng kêu lạ
Có nhiều nguyên nhân khiến cho xe ô tô xuất hiện tiếng kêu lạ ở khoang máy. Nếu xe kêu cạch cạch, có thể dây đai hoặc puly máy phát bị hư hỏng khiến cho máy phát điện hoạt động không hiệu quả, thậm chí là không hoạt động.
Nguyên nhân máy phát điện bị hỏng có thể do cuộn roto bị hỏng (cuộn kích bị đứt, ngắn mạch, chạm mát, keo cách điện tại lõi đồng bị chảy,…), stato bị hỏng (stato bị đứt, bị chạm mát,…), chổi than gặp vấn đề hay IC máy phát bị hỏng.
Tùy theo từng nguyên nhân mà chúng ta có các sửa chữa khác nhau. Đa phần nếu một bộ phận hư hỏng chỉ cần thay mới bộ đó, tuy nhiên nếu tình trạng hư hỏng quá nặng, nên thay mới máy phát điện. Giá thay mới máy phát điện ô tô chỉ dao động trong khoảng 10 triệu đổ lại.
Trên đây là thông tin về máy phát điện ô tô 12V mà bạn cần nắm. Mong rằng bài viết hữu ích với bạn trong quá trình sử dụng xe ô tô. Cuối cùng chúc bạn thật nhiều sức khỏe và lái xe an toàn.
